Een staking…. Tja……

Naar aanleiding van de lerarenstaking op 6 november schreef ik onderstaande open brief, wat er toen gebeurde heeft mij verbaasd, blij gemaakt, maar uiteindelijk ook teleurgesteld. Want natuurlijk is er sindsdien niets veranderd.

Wat wel mooi was om te zien, waren de vele reacties. Mensen die het me me eens waren, mensen die zich afvroegen of ik behalve problemen ook oplossingen zag. En dat bracht me op het idee voor deze site. Wat ik er precies mee kan of ga doen weet ik (nu) nog niet, maar zoals zoveel komt dat vanzelf. Maar eerst, de brief:

Hooggeachte heer Slob, of beste ex-docent Maatschappijleer Arie Slob,

In dit bericht richt ik mij tot u, maar eigenlijk richt ik mij tot de regering, alle leerlingen en hun ouders, boze boeren, boze bouwvakkers en schoolbesturen. Toch staat uw naam erboven, want u bent nu minister van onderwijs. Toen u deze functie aanvaardde, zo lees ik op de website van de rijksoverheid, sprak u de mooie woorden: ‘Het ministerie van onderwijs is het ministerie van de toekomst. Ik vind het een grote eer dat ik als oud-leraar daar mag werken. Samen met ouders, leraren en schoolleiders aan de slag voor de toekomst van de volgende generatie.’ Dat lukt nog niet zo goed hè, dat werken aan de toekomst. Voorlopig blijft het bij pappen en nathouden, doekjes voor het bloeden of vergelijkbare termen. Een belofte links, een sommetje geld rechts, problemen gooi je over de schutting het schoolplein op en klaar is de minister.

Beste minister, ik staak op 6 november en dat doet pijn, dat heb ik afgelopen week aan mijn leerlingen uitgelegd. We hebben besproken wat er aan de hand is. Ik heb ze uitgelegd welke gevolgen het miljarden bezuinigen van de afgelopen decennia voor hun onderwijs gehad heeft en nog zal krijgen. Ze wisten het natuurlijk wel, ze kunnen zich nog goed herinneren dat ze op de basisschool verdeeld werden over andere klassen of naar huis mochten (“Jippie!” Dachten ze toen…) als de juf of meester ziek was. En nu op de middelbare school zien ze de worsteling, ze zien dat hun docenten echt hun best doen, maar dat ze niet iedere les kunnen schitteren, ze voelen dat ze wel wat meer aandacht zouden willen, maar met 30 of 32 in een klas is aandacht een schaars goed. De oorzaak wisten ze niet, maar nu wel en ze werden er een beetje boos van. Ik heb ze (heel gemeen) uw quote voorgelezen. Daar begrepen ze niets van. Hoe kan iemand die dat zegt tegelijkertijd geen enkel structureel goed onderbouwd plan hebben met het onderwijs? Waarom kan er niet eens écht vooruitgedacht worden? En dan liefst verder dan een regeringsperiode… Weet u, ik leer mijn leerlingen vooruitkijken, probeer ze in te laten zien waarom onderwijs betekenisvol moet zijn en hoe die betekenis tot stand komt. En zij vragen zich vervolgens in al hun jeugdige onschuld af, hoe dat verder moet met dat onderwijs. Van wie krijgen de kinderen van deze pubers straks les? En op de middelbare school, staan daar dan alleen maar in deeltijd-werkende-half-gemotiveerde-tegen-een-burn-out-aan-hangende docenten voor de klas?

In november 1992 heb ik voor het laatst gestaakt. Daarna nooit meer. De frustratie van een dag niet werken en in de maanden nadien zien dat die hele staking voor niks geweest is, ik wilde het mezelf besparen. Daarbij, ik ben docent en mijn leerlingen hoeven niet nog meer last te hebben van het immer falende kabinetsbeleid.

Nu staak ik weer, voor het eerst sinds 27 jaar. Want het water staat mij en mijn collega’s niet meer tot aan de lippen, we zijn allang aan het verzuipen en heel af en toe komen we boven water, happen wat lucht en gaan weer door met onze worsteling om te overleven. Een praktijkvoorbeeld: op de school waar ik werk is een volledige baan 29,4 lesuren. In de CAO staat dat 23,8 lesuren wenselijk is. Dat lukt niet, iets met geld, een falend bestuur, geen geld, dure gebouwen, onderhoud en nog een heleboel andere voor onderwijs totaal irrelevante zaken. Zou liberalisme voor onderwijs misschien toch niet zo’n goed plan zijn? Nog maar een praktijkvoorbeeld: Een paar jaar geleden heb ik aan een leidinggevende aangegeven dat een volledige baan en kwaliteit leveren niet langer meer samengaan. Hij begreep dat, was het met me eens. Weet u wat zijn advies was? “Stel je normen bij en accepteer dat niet iedere les zo goed kan zijn, of ga deeltijdwerken en probeer dan wel je eigen kwaliteitsnormen te behalen.”

Dat minister Slob, is waar we beland zijn in het voorgezet onderwijs. Ik heb een baan die in zijn volledigheid onuitvoerbaar is en waar de meeste van mijn collega’s ervoor moeten kiezen deeltijdwerk te gaan verrichten, zodat ze de overgebleven tijd (hun eigen onbetaalde tijd!) kunnen investeren in kwaliteit.

Beste ex-docent Slob, wordt het niet eens tijd om dat onderwijs met een echt onderbouwd plan op te zadelen. Zullen we het over onderwijs hebben en niet over geld? Gewoon over kinderen en pubers en die mooie toekomst uit uw eigen bewering bij uw aanstelling? Als u nu eens, zomaar een heel gek plannetje, ging nadenken over hoe je dit onderwijs weer op de rails gaat krijgen? En dat u dan in overleg met schoolleiders en docenten (en niet naar vakbonden luisteren hé, want die hebben nu ook aan u laten zien dat ze niet betrouwbaar genoeg zijn om echt goede afspraken mee te maken. Ik wist dat al; anders waren ze namelijk nooit met alle bezuinigingen van de afgelopen jaren akkoord gegaan.) komt tot een overeenkomst waarin beschreven staat hoe het onderwijs vorm krijgt, hoe we de toekomst van de leerlingen veilig gaan stellen. En dat u dan samen met uw baas, u kent hem wel, premier Rutte, die man die er prat op gaat dat hij ook weleens voor de klas staat, naar de Tweede Kamer gaat en zegt: “Zo gaan we het doen, dit is de komende tien jaar wat er gaat gebeuren, zo krijgen onze kinderen weer een toekomst.” En dat u er dan bij zegt: “En niet zeuren over geld, dit heb ik nodig en anders stap ik op en verwacht ik van alle leraren dat ze het werk neerleggen totdat u ja zegt tegen dit plan.”

Ik zou nog zoveel meer willen en kunnen schrijven over wat er anders moet en kan in ons onderwijs, over met welke praktische problemen een school geconfronteerd wordt, wanneer alsmaar meer mensen deeltijd gaan werken, of over besturen die van alles denken te willen, maar helemaal niet de kennis of het geld hebben om iets te willen, of over die lesuren die aangevuld worden met taakuren, maar die taakuren, dat is ook zoiets raars, die zijn nooit voldoende om die taak écht goed te kunnen doen, maar ja, geen geld hè. Of dat de kerntaak van een docent: lesgeven, steeds meer onder druk staat omdat alle maatschappelijke problemen telkens maar weer lukraak de scholen binnen worden gesmeten; “Dat lossen jullie wel op hè in dat onderwijs?”. Maar dat zijn maar details en ik moet een beetje oppassen met de lengte van dit bericht, want niemand leest meer….. en zeker niet meer dan 1000 woorden. En dat komt allemaal door dat vreselijke internet… toch?

Ik wens u veel wijsheid toe, die heeft u dat weet ik zeker, u heeft tenslotte onderwijs gevolgd in een tijd waarin onderwijs wel belangrijk was….

Hoogachtend,

Richard Ouwens.